Veroordeling van Balthasar Gerards

Het is 10 juli 1584 en Willem van Oranje is vermoord door Balthasar Gerards. Die is opgepakt door de schout en schepenen. De schout was de burgemeester en hoofd van het gerechtshof en schepenen waren gemeentebestuurders. De plaats waar Balthasar Gerards werd veroordeeld, werd “de Vierschaar” genoemd, omdat er een vierkant werd afgezet met vier gespannen touwen, en daarbinnen werd recht gesproken.

Voordat Balthasar Gerards werd berecht, moest hij nog naar de gevangenis. In de gevangenis was een verschil tussen “gewone” en “zware”gevangenen. Bijvoorbeeld, “gewone” en “zware” gevangenen zaten in een ander hok. Ook kregen de “gewone”gevangenen eten van de cipiers, en die gevangenen konden het dan doorgeven aan de “zware”gevangenen. Bij de “zware” gevangenen was ook geen raam aanwezig en er was ook geen verlichting.

In de gevangenis was ook een stikhok. Hierin was geen licht en je kon er alleen maar in liggen. Je kwam in het stikhok terecht als je ter dood veroordeeld was, maar voordat die straf was uitgevoerd, had je meestal het stikhok niet overleefd.

Nadat Balthasar Gerards Willem van Oranje had doodgeschoten, probeerde hij te vluchten en over de stadsmuur van Delft heen te klimmen, maar dat lukte hem niet. In de gevangenis werd hij gemarteld. Eerst werd hij met roeden (een zweep van takken en twijgen) geslagen. Hierna werden zijn wonden met honing ingesmeerd, zodat een bok met zijn scherpe tong Balthasar's vel zou afschrapen, maar de bok had geen zin. Daarom bracht Balthasar de rest van de nacht door met zijn handen aan zijn voeten gebonden, en een halfuur lang werd hij opgehangen met aan elke grote teen een gewicht van driehonderd pond. Ondanks al deze martelingen vertelde Balthasar Gerards nog steeds niet genoeg. Daarom kreeg hij te kleine schoenen aan van nat, ongelooid hondenleer. Daarna werd hij voor een groot vuur gezet, zodat de schoenen krompen en zijn voeten brandden. Er werden gloeiende fakkels onder zijn oksels gehouden en men stak naalden en spijkers tussen zijn nagels. Toch gaf Balthasar Gerards nog steeds geen krimp. Uiteindelijk werd een Utrechtse beul, genaamd Jacob Michielsz, erbij gehaald, maar Balthasar gaf niet toe.

Toen Balthasar Gerards werd berecht, kreeg hij zelfs voor zestiende-eeuwse begrippen een erg wrede straf. Eerst werd zijn rechterhand met een gloeiende tang afgeknepen. Vervolgens werd op verschillende plaatsen op zijn lichaam het vlees afgeknepen (ook met gloeiende tangen) tot op het bot. Toen werd zijn hart uit zijn borstkas gesneden en het werd hem in het gezicht gesmeten. Toen werd hij gevierendeeld. Vervolgens werd zijn hoofd afgehakt en zijn vier uit een getrokken lichaamsdelen werden op de Haagpoort, Oostpoort, Ketelpoort en de Waterslootsepoort tentoongesteld. Zijn hoofd werd op een staak gespietst. Dit was het einde van Balthasar Gerards.

Balthasar Gerards werd op deze manier berecht om een voorbeeld te stellen aan anderen: “Kijk, als je zoiets doet, gebeurd er dit met je!”

Er waren echter ook veel medestanders van Balthasar Gerards, die hem zelfs heilig verklaarden voor de moord op Willem van Oranje.

gemaakt door: Ingrid Zeilstra
hiernaast: Balthasar Gerards
hieronder: een vierendeling